Δημοσιεύθηκε: Σάββατο 27 / 1 / 2024 , 5:19 από news_room
Οι κάτοικοι λαμβάνουν προφυλάξεις για να αποφύγουν συγκρούσεις με την αυξανόμενη παρουσία συμμοριών στον Εκουαδόρ εν μέσω κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Κίτο, Εκουαδόρ | Η Μαρία δεν μπορούσε να προβλέψει ότι η ζωή της επρόκειτο να αλλάξει εξαιτίας ενός τηλεφωνήματος.
Μια 48χρονη κάτοικος του Γκουαγιακίλ , μια πόλη-λιμάνι στον Ισημερινό, είχε ήδη δει τον δήμο της να ανατρέπεται από την παρουσία του οργανωμένου εγκλήματος: Οι επιχειρήσεις είχαν κλείσει, οι γείτονες είχαν απομακρυνθεί και οι εγκληματικές συμμορίες άρχισαν να πολεμούν μεταξύ τους στους δρόμους .
Αλλά ποτέ δεν περίμενε να νιώσει άμεσα τις συνέπειες του εγκλήματος. Αυτό άλλαξε όταν χτύπησε το τηλέφωνό της πριν από λίγους μήνες.
«Ένας άντρας μου είπε ότι αν δεν του πλήρωνα 500 δολάρια σε λίγες ώρες, θα απήγαγε τα παιδιά μου», δήλωσε σε δημοσιογράφο του Αραβικού Πρακτορείου Ειδήσεων η Μαρία, η οποία ζήτησε να χρησιμοποιήσει ψευδώνυμο.
Τελικά πλήρωσε στο τέλος. Ωστόσο, φοβούμενη περαιτέρω απειλές, έστειλε τα παιδιά της να ζήσουν με συγγενείς σε άλλο μέρος της χώρας. «Έκλαψα και δεν έφαγα για σχεδόν τρεις εβδομάδες, αλλά δεν είχα άλλη επιλογή», είπε η Μαρία.
Εμπειρίες σαν τη δική της γίνονται όλο και πιο κοινές. Από το 2018, ο Ισημερινός παλεύει με τη βία καθώς το οργανωμένο έγκλημα εξαπλώνεται και η οικονομία του παραπαίει.
Κάποτε ονομαζόταν «ένα νησί της ειρήνης», η χώρα φιλοξενεί τώρα ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθρωποκτονιών στη Λατινική Αμερική. Μόνο το 2023 σημειώθηκαν 46,5 δολοφονίες για κάθε 100.000 ανθρώπους.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ένα νέο κύμα βίας συγκλόνισε τη χώρα. Οι ταραχές κατέλαβαν τις φυλακές της . Οι ηγέτες των εγκληματιών διέφυγαν της κράτησης. Και μασκοφόροι ένοπλοι εισέβαλαν σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση στο Γκουαγιακίλ, παίρνοντας ομήρους υπαλλήλους.
Σε διάστημα 17 ημερών, από τις 9 έως τις 25 Ιανουαρίου, ο στρατός και η αστυνομία συνέλαβαν 3.611 άτομα , 237 από τα οποία κατηγορήθηκαν για τρομοκρατία. Ο πρόσφατα εγκαινιασμένος Πρόεδρος Daniel Noboa κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε όλη τη χώρα για την καταπολέμηση του εγκλήματος που διογκώνεται.
Ωστόσο, στο μεταξύ, η καταρρέουσα κατάσταση ασφαλείας του Ισημερινού έχει αλλάξει τη ζωή για κατοίκους όπως η Μαρία, ιδιαίτερα εκείνοι σε πόλεις που έχουν πληγεί σκληρά, όπως το Γκουαγιακίλ.
Με πληθυσμό περίπου 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων και ένα πολυσύχναστο διεθνές λιμάνι, το Γκουαγιακίλ έχει γίνει εστία παράνομης δραστηριότητας. Το 2023, η επαρχία Guayas, όπου βρίσκεται η πόλη, αντιπροσώπευε σχεδόν το ήμισυ των συνολικών δολοφονιών της χώρας.
Η Μαρία θυμάται ότι η κοινότητά της στο Γκουαγιακίλ ήταν ειρηνική πριν από το 2023. Υπήρχε κάποια διακίνηση ναρκωτικών, αλλά οι κάτοικοι μπορούσαν να κάνουν νυχτερινές βόλτες χωρίς φόβο, είπε.
Όμως όλα άλλαξαν στις αρχές του έτους, όταν δύο συμμορίες άρχισαν να μάχονται για τον έλεγχο της επικράτειας.
Μια σχετικά μικρή χώρα που κρύβεται ανάμεσα στην Κολομβία και το Περού – τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς κοκαΐνης στον κόσμο – ο Ισημερινός μόλις πρόσφατα μετατράπηκε σε σημαντικό κόμβο διακίνησης ναρκωτικών .
Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Οργανωμένου Εγκλήματος του Ισημερινού, διεθνείς επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών όπως το Sinaloa και το Καρτέλ Νέας Γενιάς Jalisco εκμεταλλεύτηκαν την εξασθενημένη οικονομία του Ισημερινού για να συνάψουν συμφωνίες με τοπικές συμμορίες – και να στρατολογήσουν άνεργους νέους.
«Όλοι ήρθαν από τη γειτονιά μας», είπε η Μαρία για τα νεότερα μέλη της συμμορίας. «Τους παρακολουθούμε να μεγαλώνουν από τότε που ήταν παιδιά. Μετά παγιδεύτηκαν σε αυτό».
Πρόσθεσε ότι οι τοπικές συμμορίες άρχισαν να εκβιάζουν επιχειρήσεις και πλανόδιους πωλητές, απαιτώντας τέλη 100 $. «Πολλές οικογένειες που ζούσαν πουλώντας ψάρια ή μπανάνες στους δρόμους αναγκάστηκαν να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους, μερικές φορές ακόμη και να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους».
Ιδιωτική ασφάλεια για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα
Απέναντι από τον ποταμό Guayas, στα ανατολικά του Guayaquil, βρίσκεται το Duran, ένας πολυσύχναστος βιομηχανικός κόμβος 300.000 ανθρώπων. Τα τελευταία 15 χρόνια, οι τοπικές εταιρείες σημείωσαν άνθηση χάρη στην ευνοϊκή τοποθεσία του Duran: Οι αποστολές μπορούν εύκολα να ταξιδέψουν στον ποταμό στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα του Ισημερινού, η πόλη έχει τώρα το πέμπτο υψηλότερο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) στη χώρα.
Αλλά το Duran έχει γίνει πεδίο μάχης για δύο αντιμαχόμενες συμμορίες: τους Chone Killers και τους Latin Kings. Οι τοπικές ανθρωποκτονίες αυξήθηκαν από 119 το 2022 σε 407 το 2023, μετατρέποντας το Ντουράν στην πιο βίαιη πόλη του Ισημερινού.
«Οι επιχειρηματίες έπρεπε να συνάψουν ιδιωτική ασφάλεια και να θωρακίσουν τα δικά τους αυτοκίνητα για να προστατευτούν από απαγωγές», είπε ένας εκπρόσωπος του επιχειρηματικού ομίλου στο Ντουράν που εκπροσωπεί κατασκευαστικά συμφέροντα. Ζήτησε να παραμείνει ανώνυμος.
Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό όμιλο, τον τελευταίο χρόνο έχουν γίνει τουλάχιστον έξι απαγωγές. «Ένα από τα μέλη μας μόλις απειλήθηκε με βομβαρδισμό ενός σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δίπλα στο εργοστάσιό του», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Εξήγησε ότι αυτοί που υποφέρουν περισσότερο είναι ιδιοκτήτες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αφού δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το κόστος της επιπλέον ασφάλειας.
Τα μέλη της συμμορίας έχουν επίσης στοχεύσει ναυτιλιακές επιχειρήσεις τους τελευταίους μήνες. Ο Ρενάτο Γκόμεζ, συντονιστής της Εθνικής Ομοσπονδίας Βαρέων Μεταφορών του Εκουαδόρ, δήλωσε ότι η κατάσταση για τους οδηγούς φορτηγών έχει επιδεινωθεί από τις αρχές του 2021.
«Άρχισαν να μας κλέβουν το φορτίο. Στη συνέχεια πήραν ολόκληρα οχήματα και τελικά απήγαγαν τους οδηγούς, ακρωτηριάζοντας τα δάχτυλά τους ή ακόμα και τα χέρια τους και στέλνοντας βίντεο στις οικογένειές τους», είπε ο Γκόμεζ.
Στο αποκορύφωμα της κρίσης, οκτώ έως 10 οδηγοί φορτηγών απήχθησαν καθημερινά επειδή αρνήθηκαν να πληρώσουν τέλη εκβιασμού, τα οποία συχνά κυμαίνονταν από 4.000 έως 20.000 δολάρια, είπε ο Γκόμεζ. Μόνο την τελευταία διετία δολοφονήθηκαν 30 οδηγοί πανελλαδικά.
Ο Γκόμεζ εξήγησε ότι υποστηρίζει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης του Noboa, παρόλο που επιβάλλει απαγόρευση κυκλοφορίας στους καθημερινούς πολίτες και αναστέλλει άλλες πολιτικές ελευθερίες.
Από τότε που τέθηκε σε ισχύ η κήρυξη έκτακτης ανάγκης, ο Γκόμεζ είπε ότι δεν υπήρξαν άλλες απαγωγές. «Αποφασίσαμε να διαθέσουμε τον στόλο των φορτηγών μας στις ένοπλες δυνάμεις γιατί αυτός είναι ο αγώνας κάθε Ισημεριανού».
Ο φόβος εξαπλώνεται πέρα από τα εστίες βίας
Αν και μεγάλο μέρος της βίας παραμένει συγκεντρωμένο κατά μήκος των παράκτιων περιοχών, καθώς και σε γειτονικές επαρχίες όπως το Λος Ρίος, το αποτέλεσμα ήταν ευρέως διαδεδομένο.
Στην πρωτεύουσα Κίτο, για παράδειγμα, οι κάτοικοι ανέφεραν ότι λαμβάνουν πρόσθετες προφυλάξεις. Η Νάνσυ, μια τοπική πωλήτρια τροφίμων που ζήτησε να αναφέρεται μόνο με το μικρό της όνομα, έχει προσαρμόσει ακόμη και το πρόγραμμα πωλήσεών της.
Συνήθως, ταξιδεύει σε όλο το μήκος του Carolina Park με το φορτηγό της, πουλώντας φρούτα σε ντόπιους που συγκεντρώνονται για να χαλαρώσουν ή να παίξουν βόλεϊ στα υπαίθρια γήπεδα.
«Παλιά έμενα εδώ πουλώντας μάνγκο και τη νύχτα, αλλά τώρα τα παράτησα το αργότερο στις 6 το απόγευμα λόγω της ανασφάλειας», είπε. Οι πωλήσεις της έχουν πέσει σχεδόν στο μισό.
Ορισμένοι δήμοι της πρωτεύουσας έχουν επίσης καταφύγει στην αστυνόμευση, ακόμη και σε σημείο να χρησιμοποιούν βία για να προστατεύσουν τις κοινότητές τους.
Το Lower Carcelen, μια δημοφιλής γειτονιά στο βόρειο Κίτο, έχει μακρά παράδοση οργάνωσης από τη βάση: Το ηλεκτρικό δίκτυο και το αποχετευτικό της σύστημα είναι προϊόν της λέξης «minga», μιας αυτόχθονης λέξης που σημαίνει «συλλογική εργασία».
Τον Απρίλιο, ωστόσο, ένα μέλος της κοινότητας των Κάτω Καρσελέν δολοφονήθηκε. Ο Σάιμον, ένας ντόπιος που ζήτησε να τον καλέσουν με ψευδώνυμο, είπε ότι γρήγορα διαδόθηκαν φήμες σε όλη τη γειτονιά ότι το θύμα, ιδιοκτήτης τοπικής επιχείρησης, είτε αρνήθηκε να πληρώσει ένα τέλος εκβιασμού είτε αντιστάθηκε σε ληστεία.
Αγανακτισμένοι, οι γείτονες δημιούργησαν ομαδικές συζητήσεις για να οργανώσουν μια απάντηση. Όταν τρεις φερόμενοι εκβιαστές έφτασαν για να απειλήσουν μια άλλη επιχείρηση, οι κάτοικοι ήταν έτοιμοι και περίμεναν, είπε ο Σάιμον.
Πρόσθεσε ότι οι γείτονές του, ωστόσο, χτύπησαν τα φερόμενα μέλη της συμμορίας. Η εφημερίδα El Comercio με έδρα το Κίτο ανέφερε ότι οι κάτοικοι χτύπησαν μια γυναίκα με «μπαστούνια, μπουνιές και κλωτσιές», ενώ δύο άνδρες ύποπτοι τράπηκαν σε φυγή.
Η αστυνομία έφτασε τελικά για να διαλύσει το πλήθος, που ήταν εκατοντάδες, και να συλλάβει τους υπόπτους.
Από τότε, ο Σάιμον είπε ότι δεν έχει ακούσει για καμία άλλη προσπάθεια εκβίασης κατοίκων στο Κάτω Κάρσελεν. Γνωρίζει όμως και άλλες παράνομες δραστηριότητες.
Πολλοί κάτοικοι στο Κάτω Κάρσελεν έχουν μικρή εκπαίδευση και εργάζονται ως άτυποι πλανόδιοι πωλητές. Ο Σάιμον επεσήμανε ότι μερικοί, ωστόσο, ζουν πλούσιους τρόπους ζωής — γεγονός που πιστώνει στις παράνομες δραστηριότητες. «Πώς μπορούν να χτίσουν τετραώροφα σπίτια πουλώντας πατάτες στους δρόμους;»
Ενώ η κυβέρνηση του Ισημερινού αντιμετωπίζει έντονες πιέσεις για να πατάξει την παράνομη δραστηριότητα, η δασκάλα και κοινωνική ερευνήτρια Blanca Rivera είναι επικριτική για τις πολιτικές «mano dura» ή «σιδηρά πυγμή».
Έχει μελετήσει μερικές από τις πιο παραμελημένες περιοχές του Γκουαγιακίλ και πιστεύει ότι μια καλύτερη λύση θα ήταν να επενδύσει σε κοινωνικές υπηρεσίες και εκπαίδευση. Με αυτόν τον τρόπο, οι έφηβοι θα είχαν εναλλακτικές λύσεις στις συμμορίες.
«Υπάρχουν ολόκληρες γειτονιές που δεν έχουν καν πρόσβαση σε νερό», είπε ο Ριβέρα.
Αλλά η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει εξασφαλίσει στρατιωτική παρουσία σε γειτονιές όπως αυτή της Μαρίας. Έχει καταμετρήσει δύο επιδρομές στη γειτονιά της, με αποτέλεσμα περίπου 20 συλλήψεις, από τότε που ανακοινώθηκε ο χαρακτηρισμός έκτακτης ανάγκης στις 8 Ιανουαρίου.
Ωστόσο, η Μαρία έχει αγκαλιάσει τις αλλαγές. «Δεν έχω δει άλλους φόνους ή πυροβολισμούς. Μπορώ επιτέλους να περπατήσω ξανά στους δρόμους της κοινότητάς μου», είπε. «Θα χρειαζόμαστε στρατιώτες στο δρόμο για πάντα».
ΠΗΓΗ : AL JAZEERA
