Δημοσιεύθηκε: Τρίτη 2 / 8 / 2022 , 3:04 από news_room

Έχει δεκάδες δωρεάν μαθήματα στο Youtube προσπαθώντας να αναδείξει την Βυζαντινή Μουσική – Συνέντευξη του Αθανάσιου Δασκαλοθανάση στο Adologala.gr

Η Βυζαντινή Μουσική είναι η Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Μουσική, και εκκλησιαστική πολιτιστική κληρονομιά ενώ είναι καθιερωμένη για όλες τις ακολουθίες των εκκλησιών μας. Η Βυζαντινή Μουσική τα τελευταία χρόνια χρειάζεται νέους και νέες να μάθουν για αυτή και να γίνουν ένα με αυτή. Ο εκλεκτός υμνωδός Αθανάσιος Δασκαλοθανάσης, πρωτοψάλτης και διευθυντής της χορωδίας του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ηλιούπολης,  γόνος ιερατικής οικογένειας και άοκνος εργάτης στον αμπελώνα Του Κυρίου για πολλά χρόνια, παραχωρεί συνέντευξη του στο adologala.gr για τις προσπάθειες ανάδειξης της Βυζαντινής Μουσικής τις οποίες κάνει τα τελευταία χρόνια αλλά βασικότερα για την ιδιαίτερη αγάπη και το μεράκι που έχει για αυτή και το οποίο προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει σε νέους και νέες για να δώσει όχι μόνο τα εφόδια αλλά πολύ περισσότερο γερές και στέρεες βάσεις τις οποίες και κατείχε από τους δικούς του δασκάλους και οι οποίοι και εκείνοι με την σειρά τους μετέφεραν σε εκείνον τα σημαντικότερα.

Ο Θανάσης ζεί στην Ηλιούπολη και εργάζεται ώς τραπεζικός υπάλληλος και όλη την υπόλοιπη ημέρα του την αφιερώνει στους μαθητές του και στην προαγωγή της Βυζαντινής Μουσικής.

Εχει δημιουργήσει τέτοιες πτυχές στο διαδίκτυο που μπορεί κανείς αμέσως να καταλάβει το αξιέπαινο των πράξεων του που φυσικά σε πολλών εκ των προαναφερόμενων περιπτώσεων δεν έχουν κάνενα απολύτως οικονομικό αντίκρισμα ενώ η συνολική του εργασία αν μπορούσε κανείς να την προσμετρήσει οικονομικά, θα έφτανε σε αρκετούς δεκάδες μισθούς, χιλιάδες ωρομίσθια, κλπ.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:

Αγαπητέ Θανάση, σε ευχαριστούμε που δέχτηκες να μας μιλήσεις για όλα αυτά που άοκνα επιτελείς και που πληροφορηθήκαμε και παρατηρήσαμε στον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αλλά και στο διαδίκτυο. Επειδή μας ανέφερες ότι είσαι γόνος ιερατικής οικογένειας θα θέλαμε εφόσον και εσύ το επιθυμείς να μας πεις κάτι και για τον αείμνηστο πατέρα σου ο οποίος ήταν ιερέας και άξιος κληρικός.

– Μάλιστα. Ο Πατέρας μου, ο αείμνηστος ιερέας Παναγιώτης Δασκαλοθανάσης από την πρώτη στιγμή που θυμάμαι τον εαυτό μου με μεγάλωσε με βυζαντινά ακούσματα. Ο Πατέρας μου αγαπούσε πολύ τη μουσική ήταν σωστός στη φωνή του και επίσης ήξερε βυζαντινή μουσική. θαύμαζε τα παιδιά του που έψαλλαν και χαιρόταν να μας ηχογραφεί σε λειτουργίες που ψάλλαμε μαζί. Παράλληλα όμως ήταν και πολύ αυστηρός στην κριτική του, μας έκανε παρατηρήσεις αν κάτι ήταν φάλτσο ή δεν ακουγόταν ωραία. Επίσης επειδή του άρεσε γενικώς η καλή μουσική μας είχε αγοράσει αρμόνιο , ακορντεόν, φυσαρμόνικα και άλλα μουσικά όργανα έτσι μαθαίναμε να παίζουμε πρακτικά πράμα που μας βοήθησε στην συνέχεια να εξοικειωθούμε και με την ευρωπαϊκή μουσική αφού κατέχω και πτυχίο Ευρωπαϊκής Μουσικής.
Τα ακούσματα μας στο σπίτι ήταν από κασέτες του Στανίτσα του Θεόδωρου Βασιλικού του Φώτιου Κετσετζή του Χαρίλαου Ταλιαδώρου του Αθανάσιου Καραμάνη και άλλων.Μέσα τις κασσέτες εντυπώθηκαν οι μουσικοί δρόμοι μέσα στο μυαλό μου με καθαρά βυζαντινά διαστήματα.

Παράλληλα, τα πρώτα μαθήματα βυζαντινής μουσικής μου τα παρέδωσε ο Πατέρας Νικόδημος Αεράκης, Ιεροκήρυκας της μητροπόλεως, ο οποίος ήταν και καλιφωνότατος. Συμμετείχαμε στους εσπερινούς τα απόδειπνα και έτσι άρχισα να κατανοώ το τυπικό και την τάξη της εκκλησίας.

Eπίσης την εποχή που φοιτούσα στο λύκειο υπήρχε ο επιστάτης του σχολείου ο οποίος ήταν ο αείμνηστος παπασταύρος, γνώστης της βυζαντινής μουσικής απ΄τους παλαιούς διδασκάλους με τον οποίον στα διαλείμματα πήγαινα στο δώμα που διατηρούσε στο σχολείο και μου μάθαινε τα πρώτα μουσικά απ΄τον Καραμάνη!
Τα καλοκαίρια ο πατέρας μου με έπαιρνε μαζί του τα πρωινά σε λειτουργίες που γίνονταν σε εξωκκλήσια και έτσι έψαλλα ως βασικός ψάλτης.

Θυμάμαι πως ήταν τόση η αγάπη μου για τη μουσική που σε ηλικία 12-13 ετών είχα μάθει σχεδόν απέξω το οκτώηχο ΄΄θεοτόκε Παρθένε του Μπερεκέτη από κασέτες του Θ. Βασιλικού.

Έτσι ο πατέρας μου δεν έχανε την ευκαιρία σε διάφορες εορτές στο σπίτι σε συνάξεις να με προτρέπει να ψάλλω. Όταν δε, μετέβην στην Αθήνα, και σπουδάζοντας στη Θεολογική σχολή, τελείωσα το Εθνικό ωδείο με σπουδές και ανώτερα θεωρητικά και στην ευρωπαϊκή μουσική παράλληλα με το δίπλωμα της βυζαντινής.

Θανάση, τα τελευταία 13 χρόνια ασχολείσαι εντατικά με την δεύτερη απασχόληση σου, την Βυζαντινή Μουσική. Έχεις αναπτύξει ένα βυζαντινό μουσικό εργαστήρι στην Ηλιούπολη, πές μας δύο λόγια για αυτό:

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΗΛΙΟΥΠΟΛΕΩΣ

– Από το 2008 Έχουμε ιδρύσει το φυτώριο της βυζαντινής μουσικής σε συνεργασία με τη σχολή βυζαντινής μουσικής της αρχιεπισκοπής Αθηνών.
Αυτή τη στιγμή το εργαστήριο αυτό του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου απαριθμεί περισσότερους από 15 μαθητές και 8 χορωδούς. Έχουν περάσει από το εργαστήριο της βυζαντινής μουσικής πλέον των 100 μαθητών. Κάποιοι από αυτούς έμειναν κάποιοι ασχολήθηκαν με διαφορετικούς τομείς, γεγονός είναι πως όλοι κάτι θετικό εισέπραξαν από την μαθητεία τους κοντά μου, κάποιοι άμεσα ανέλαβαν κάποιο αναλόγιο σε κάποιον ιερό ναό.

Στο εργαστήριο υπάρχουν τμήματα αρχαρίων και προχωρημένων. Πολλοί από τους μαθητές συμμετέχουν στο ψαλτήρι του ναού τις Κυριακές στους εσπερινούς και έτσι κάνουν την πρακτική τους πάνω σε αυτά που έχουν διδαχθεί και με την οποία πρακτική μπορούν να αναλάβουν στην συνέχεια το δικό τους αναλόγιο σε άλλον ιερό ναό.

Στο παραπάνω διάστημα έχεις δημιουργήσει στο You tube, πλατφόρμα εκμάθησης της ΒΜ. Προσεγγίζοντας ολοένα και περισσότερους επισκέπτες σε αυτή. Τι ακριβώς προσφέρεις διαμέσου του καναλιού σου. Τι μπορεί ο επισκέπτης σου να βρεί στο κανάλι σου;

– Το κανάλι αυτό ξεκίνησε το έτος 2014 ερασιτεχνικά ανεβάζοντας κάποια τροπάρια για τους μαθητές μου. Σύντομα όμως αναπτύχθηκε και με δεδομένη την άλλη αγάπη μου προς την ηχοληψία και τον πειραματισμό μου με τον ήχο ( έχοντας δημιουργήσει κάποιο studio στην οικία μου φθάσαμε αυτή τη στιγμή να έχουμε περίπου 7.000 εγγεγραμμένους συνδρομητές, 3.000.000 προβολές και 570 και πλέον video τα οποία καλύπτουν το κλασικό αναστασιματάριο, εορτές Δεσποτικές, Θεομητορικές, ένα μεγάλο μέρος των Απολυτίκιων και επίσης υπάρχουν αρκετά έξυπνα video για αρχάριους. (π.χ. δόξα πατρί ή Την Τιμιωτέραν σε όλους τους ήχους τα προκείμενα της εβδομάδος ομαδοποιημένα προσόμοια κ.λ.π. Η πλειοψηφία των μαθημάτων είναι από τα κλασικά κείμενα και επίσης πάντα δίνονται αναλυτικές επεξηγήσεις για την πηγή του κειμένου.

Θα ήθελα να τονίσω ότι ο σκοπός του καναλιού δεν είναι η εκμάθηση της βυζαντινής μουσικής άνευ διδασκάλου καθώς η πεποίθηση μου είναι εξαιρετικά δύσκολη η εκμάθηση χωρίς δάσκαλο. Όμως είναι το έναυσμα για την εισαγωγή και συνεπικουρία στην κατανόηση της βυζαντινής μουσικής.
Να τονίσω επίσης πως λαμβάνω email με σχόλια και μηνύματα από όλα τα μέρη της Ελλάδας και ακόμα και από το εξωτερικό, την Κύπρο την Αυστραλία την Ρουμανία  στα οποία δε στέκομαι τόσο πολύ αν ψάλλω ωραία διότι αυτό θα το κρίνουν οι ειδήμονες, αλλά στο θέμα της άρθρωσης και της καθαρότητας του λόγου, σημείο που πάσχει η βυζαντινή μουσική.

Ο διαδικτυακός τρόπος επικοινωνίας αναπτύσσεται και με την προτροπή των μαθητών μου, δημιουργήσαμε το διαδικτυακό ιστότοπο https://www.byzantino-melourgima.com/ όπου μπορούν πια οι χρήστες του διαδικτύου να έχουν οργανωμένα όλα τα μουσικά κομμάτια τα οποία υπάρχουν στο κανάλι στο you tube όμως θα είναι ταξινομημένα με σειρά ώστε ο κάθε επισκέπτης να μπορεί να βρίσκει π.χ. άμεσα το ΄΄κύριε έκέκραξα του α.΄ηχου΄΄ ή την ωδή της Θεοτόκου σε κάθε ήχο ή τα απολυτίκια. Επίσης θα εμπλουτίζεται με κείμενα μουσικά συνεχώς και άλλες στήλες συναφείς με μουσικό περιεχόμενο. Βασικό είναι η στήλη στοιχείων επικοινωνίας όπου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να επικοινωνήσει απ΄ευθείας με τον υποφαινόμενο και να συζητήσει θέματα που άπτονται της μουσικής.

Τέλος ο διαδικτυακός επισκέπτης μπορεί να έχει πρόσβαση σe video με παραλλαγή στη βυζαντινή μουσική και ταυτόχρονη εμφάνιση του μουσικού κειμένου ώστε να μπορεί να εκπαιδεύεται στην εκμάθησή της.

Έχουν βρεθεί φορές που ανθρώποι που μαθήτευσαν κοντά σου, σε πολλών των περιπτώσεων αυτών, για την εκμάθηση που προσέφερες δεν λάμβανες κανένα αντίτιμο και επιπροσθέτα χορηγούσες και βιβλία και CD με ηχητικά δωρεάν για την Θεία Λειτουργία ενώ μίλησαν για κίνηση που αφορούσε την κάλυψη αναλογίων των Αθηνών με νέους ιεροψάλτες. Τι σε παρακίνησε. Ποιές οι σκέψεις σου σε οδήγησαν σε αυτό;

– Έχω το προνόμιο και την ευλογία ο βιοπορισμός μου να μην εξαρτάται από τη βυζαντινή μουσική, χωρίς αυτό να θεωρώ είναι μεμπτό για κάποιον που ζει απ΄αυτό “Ο εργαζόμενος εν τω ναώ εστιέτω,” Απ. Παύλος), αλλά από την κύρια εργασία μου ώς τραπεζικός υπάλληλος στην οποία υπηρετώ 25 έτη.Έτσι μου προσφέρεται η δυνατότητα, την μεγάλη αγάπη μου για τη βυζαντινή μουσική που διδάχθηκα παιδιόθεν, να τη μεταλαμπαδεύω με ελάχιστη συμβολική ανταπόδοση και σε πολλές περιπτώσεις δωρεάν. Χωρίς να θέλω να φαίνομαι υπεράνω των υλικών αγαθών η αγάπη μου για την μεταλαμπάδευση της μουσικής σε ανθρώπους που την επιζητούν υπερέχει μέσα μου από την υλική αμοιβή. Για αυτό και όλο το υλικό στο you tube 570 και πλέον videos παρέχονται από εμένα εντελώς δωρεάν.Όταν κάποιος υποψήφιος μαθητής ανεξαρτήτου ηλικίας αναζητά εμένα προς εκμάθηση της μουσικής νιώθω πως έχω υποχρέωση να μεταλαμπαδεύσω το τάλαντο που μου δώρισε ο Θεός. Έτσι εξαντλώ όλο μου το είναι σ΄αυτό.

Πρώτιστος στόχος μου είναι να μπορεί κάποιος υποψήφιος ψάλτης να ψάλλει στοιχειωδώς προσόμοια, Κύριε εκέκραξα , πάσα πνοή και δοξολογίες ώστε να μπορεί να πλαισιώσει κάποιο αναλόγια επικουρικά.

Πως αντιλαμβάνεσαι το παρών και το μέλλον της βυζαντινής μουσικής στο εκκλησιαστικό χώρο;

– Είναι μια ερώτηση για εμένα στην οποία μπορώ να αναπτύξω ολόκληρη διατριβή! Η βυζαντινή μουσική ως τέχνη είναι για εμένα πρόκληση. Όσο διαβάζω και εντρυφώ τόσο νιώθω πως γνωρίζω ελάχιστα. Αυτό όμως είναι και το έναυσμα που μας παρακινεί να μελετάμε διαρκώς. Για αρκετά χρόνια πριν ήταν μια μουσική η οποία ήταν παραγνωρισμένη ως τέχνη και δει από πιστούς, κληρικούς και προϊσταμένους ενοριών του τύπου «Λειτούργημα κάνεις και δεν χρειάζεται να πληρώνεσαι γι αυτό». Παρόλα αυτά όμως ο Ιερέας που κάποιες φορές η παρουσία του στο ναό είναι αριθμητικά μικρότερη απ΄τους ιεροψάλτες λόγω 4-5 εφημερίων στους ναούς, έχει τακτική μηνιαία μισθοδοσία ενώ ο ψάλτης κάποιο επιμίσθιο. Χωρίς να θέλω να ακυρώσω τους προϊσταμένους οι οποίοι σέβονται τον ψάλτη και τον επιβραβεύουν για την κόπο και την επιστήμη του, ο υποφαινόμενους είναι απ΄αυτούς, θα ήθελα να τονίσω πόσο σημαντική είναι η ηθική αλλά και η υλική στήριξη απο τους εμπλεκόμενους στην ενορία.
Τα τελευταία έτη έχουν γίνει προσπάθειες από πολλούς άλλους συναδέλφους να αναδειχθεί η βυζαντινή μουσική ως τέχνη και επιστήμη.

Το τμήμα μουσικών σπουδών και ο Κοσμήτορας Αχιλλέας Χαλδαιάκης , ο συνεχιστής του Κου Γρ. Στάθη, όπως και άλλοι ιεροψάλτες και μουσικά σχήματα, δημιουργούν δράσεις όπου έχουν αναβιβάσει τη βυζαντινή μουσική στο επίπεδο που της αρμόζει.

Επίσης υπάρχει ενδιαφέρον και αυτό το εισπράττω εγώ προσωπικά μέσα από τα μνμ νέων ανθρώπων οι οποίοι μου στέλνουν αιτήματα για εκμάθηση βυζαντινής μουσικής.

Οι ψάλτες χρειάζεται να είναι επαγγελματίες με τη δόκιμη σημασία της λέξης. Δεν μπορεί ο ψάλτης να είναι ημιμαθής και να απαιτεί παράλληλα αναγνώριση. Σας φέρνω κάποιο παράδειγμα: Θα μπορούσε π.χ. κάποιος της κλασικής μουσικής να δώσει κάποιο κοντσέρτο χωρίς να έχει κάνει πρόβα το κομμάτι τόσες φορές ώστε να αισθάνεται σίγουρος για το καλύτερο αποτέλεσμα;

Γιατί λοιπόν πολλοί ψάλτες ανεβαίνουν στο ψαλτήρι χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία με το σκεπτικό πως “ Δε βαριέσαι θα το πω στο περίπου”.
Αυτό λοιπόν είναι ο φαύλος κύκλος για την αναγνώριση του έργου μας.

Θα ήθελα κλείνοντας να ευχαριστώ για το βήμα που μου παρείχε το adologala.gr ώστε να εκθέσω τις απόψεις μου. Θα ήθελα και πολύ το εύχομαι σε κάποιο άλλο άρθρο μου να αναπτύξω το θέμα της έκφρασης και ορθής ερμηνείας της βυζαντινής μουσικής απο τους Ιεροψάλτες. Θερμα ευχαριστώ.

Ακολουθούν λίγα λόγια για τον αείμνηστο πατέρα του Αθανάσιου Δασκαλοθανάση, ιερέα Παναγιώτη Δασκαλοθανάση:

Ο μακάριος εν Ιερεύσι και μακάριος εν ανθρώποις, ο ευγενής της Ερμιόνης πάλαι ποτέ Αρχιερατικός επίτροπος και Εφημέριος της Παναγίας στην Ερμιόνη, εξεμέτρησε το ζειν και αντήλλαξε τα επίγεια με τα ουράνια. Άκακος απλούς τη φύσει αλλά και μεγαλοπρεπής στο Ιερό Θυσιαστήριο ΄΄όργωνε΄΄ την αρχιερατική περιφέρεια της Ερμιονίδος για να προσφέρει τη ποιμαντική του φροντίδα όπου χρειαζόταν.

Γεννήθηκε στην επαρχία του Αιτωλικού τω έτει 1926. Επί κατοχής μετέβη οικογενειακώς στην Αθήνα όπου δραστηριοποιείτο ως κατηχητής στη Αγία Αικατερίνη στην Πλάκα. Το 1956 εχειροτονήθη Διάκονος και κατόπιν Ιερεύς υπό του αειμνήστου Σεβασμιωτάτου Ναυπακτίας Δαμασκηνού και εκτοτε επί συναπτά 45 έτη ιερουργούσε στη περιοχή Ερμιονίδος. Υπήρξε ο άμεσος και έμπιστος συνεργάτης του μακαριστού Μητροπολίτου Ιεροθέου και του νυν μητροπολίτου Ύδρας Σπετσών Ερμιονίδος και Τροιζηνίας κ.κ. Εφραίμ.

Στην οικία του παρήλασαν πάμπολλοι Ιερείς, Ιεροκήρυκες και νυν Αρχιερείς με τη αβραμιαία φιλοξενία της αείμνηστης πρεσβυτέρας Αικατερίνης η οποία βρισκόταν στο πλευρό του χωρίς το παραμικρό ίχνος γογγυσμού επί 60 και πλέον έτη. Αν και βρισκόταν σε επαρχία εντούτοις ταξίδευε στην Αθήνα τακτικώς λόγω των τέκνων του και ενημερωνόταν για τα εκκλησιαστικά δρώμενα . Αυθόρμητος και ταπεινός με σημαντικές γνωριμίες υψηλών προσώπων βοηθούσε όποιον τον προσέγγιζε χωρίς διάκριση αν ήταν ενορίτης του ή όχι.

Η αγάπη του προς την ιδιαιτέρα πατρίδα του το Αιτωλικό και το κάτω Κεράσοβο ήταν άξια συζητήσεως καθώς αν και βρισκόταν χιλιόμετρα μακριά, δεν παρέλειπε να έχει συνεχή επαφή με όλους τους συγγενείς και γνωστούς απ΄το Αιτωλικό όπως και να επισκέπτεται μαζί με τα παιδιά του συχνότατα την επαρχία πραγματοποιώντας επισκέψεις σε όλους τους συγγενείς. Η αγάπη του ήταν τόσο μεγάλη προς το Αιτωλικό ήταν τόσο μεγάλη που συνέθετε μέχρι και ποιήματα με αναμνήσεις απ΄τα δύσκολα παιδικά του χρόνια τα οποία έζησε.

Απ΄την ημέρα της συνταξιοδότησης του διέμενε στην Αθήνα στην περιοχή της Ηλιούπολης.
Έζησε να απολαύσει την 5μελή οικογένεια του και τα 13 εγγόνια του. Τα τέκνα του, άξιοι μουσικοί Ιεροψάλτες και εκπαιδευτικοί και τραπεζικοί, ευτύχησε να τα δει καταξιωμένα μέλη στην κοινωνία .

Ετελείωσε τον επίγειο βίον του ειρηνικώς στην οικία του την Δευτέραν 02 Δεκεμβρίου τω σωτηρείω έτη 2019. Μνήμη του αγίου Πορφυρίου.
Η εξόδιος ακολουθία ετελέσθη την Τετάρτη 04 Δεκεμβρίου στον Ιερό καθεδρικό ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ηλιουπόλεως χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου μητροπολίτου Παροναξίας Κ.Κ. Καλλινίκου του Προϊστάμενου του Ιερού ναού Σπυρίδωνος Κατραμάδου του π. Αλεξιόυ Αμπντάλα προϊσταμένου του ι.ν. Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης Ηλιουπόλεως πλήθους Ιερέων και εκλεκτού λαού.