Δημοσιεύθηκε: Κυριακή 24 / 1 / 2021 , 20:55 από news_room
Στη νοτιοδυτική πλευρά των Καλαβρύτων, απέχοντας μόλις 5 χιλιόμετρα από την ιστορική πόλη, συναντάμε ένα από τα κορυφαία αξιοθέατα της περιοχής. Την Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας. Λίκνο της εθνικής μας παλιγγενεσίας∙ πανελλήνιο εθνικοθρησκευτικό προσκύνημα πρώτου μεγέθους και μια από τις αρχαιότερες μονές του ελληνισμού.
Μέσα σε ένα επιβλητικό τοπίο και με το βυζαντινό στοιχείο να κυριαρχεί, μεταφερόμαστε αιώνες πίσω –στους χρόνους της Αυτοκρατορίας του Νικηφόρου Φωκά– όταν ο Αγιορείτης ασκητής Ευγένιος ιδρύει, κατά την παράδοση, τη Μονή. Παρά τις τόσες καταστροφές, τις πυρκαγιές και τις λεηλασίες που σημάδεψαν την πολυκύμαντη ιστορία της, η Μονή υψωνόταν κάθε φορά ακόμη καλύτερη και πιο μεγαλοπρεπής…
Η ιστορία έχει κατακυρώσει την τεράστια προσφορά της Αγίας Λαύρας στην «Εθνική μας υπόθεση», καθώς επί τουρκοκρατίας αποτέλεσε κέντρο εθνικής δράσης.
Στο θρησκευτικό και εθνικό αυτό προπύργιο «από φυλακής πρωίας μέχρι νυκτός» θερμές προσευχές και μυστικοί εθνικοί πόθοι συμπλέκονται∙ Εκκλησία και Έθνος συμπορεύονται. Και όταν η μεγάλη ώρα σημαίνει, η λαχτάρα της Φυλής για την ελευθερία παίρνει αρχή και υπόσταση. Στην Ωραία Πύλη του Ναού της Αγίας Λαύρας οι πρώτοι αγωνιστές ορκίζονται, υπό τον εθνεγέρτη Παλαιών Πατρών Γερμανό, «Ελευθερία ή Θάνατος» στο πανένδοξο λάβαρο του αγώνα.
Στο «Μοναστήρι του Έθνους» – Αγία Λαύρα και Επανάσταση του 1821
Κατά τον Μάρτιο του 1821, καθώς πλησίαζε η κήρυξη της Επανάστασης, το μοναστήρι της Αγ. Λαύρας χρησίμευε ως χώρος συγκέντρωσης προεστών της Αχαΐας και άλλων παραγόντων της Επανάστασης, μεταξύ των οποίων και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Από το τέλος Μαρτίου όλοι οι προεστοί και αρχιερείς της Πελοποννήσου είχαν προσκληθεί στην Τρίπολη από τον καϊμακάμη (αναπληρωτή του Χουρσίτ) δήθεν για διαβουλεύσεις.
Ο Γερμανός και οι περί αυτών προεστοί και αρχιερείς αρνήθηκαν να μεταβούν στην Τρίπολη και κινούνταν γύρω από τα Καλάβρυτα. Στις 10 Μαρτίου, μετά από ένα τελευταίο τέχνασμα κωλυσιεργίας, συγκεντρώθηκαν στην Αγία Λαύρα (μεταξύ άλλων και οι Ανδρέας Λόντος, Ασημάκης Ζαΐμης, Ασημάκης Φωτήλας, ο επ. Κερνίκης Προκόπιος κ.ά.) από όπου αντάλλαξαν ορισμένες επιστολές με τον καϊμακάμη ο οποίος προσπαθούσε να τους πείσει να μεταβούν στην Τρίπολη.
Οι αρχιερείς και προεστοί συσκέφτηκαν και αποφάσισαν ότι έπρεπε να αρχίσει η επανάσταση. Διασκορπίστηκαν σε περιοχές της Αχαΐας και άρχισαν τη στρατολογία. Ορισμένοι οργάνωσαν στρατόπεδο στην Μονή Ομπλού, κοντά στην Πάτρα, απ’ όπου θα άρχιζε η επίθεση για την κατάληψη της πόλης. Το σύνθημα για την έναρξη της επανάστασης μεταδόθηκε και σε άλλες περιοχές, όπως στον Κανέλλο Δεληγιάννη στη Γορτυνία και τον Γ. Πλαπούτα στην Καρύταινα.
Την 21 Μαρτίου συγκεντρώθηκαν και πάλι στην Αγ. Λαύρα οι Σωτ. Θεοχαρόπουλος, Νικ. Σολιώτης, Ι. Παπαδόπουλος, Νίκος και Βασίλης Πετιμεζάς και αφού πήραν ένα μικρό κανόνι που υπήρχε στη Μονή και ως σημαία μια χρυσοκέντητη εικόνα της Παναγίας επιτέθηκαν κατά των Καλαβρύτων.
Οι εκεί Τούρκοι υπό τον Αρναούτογλου παραδόθηκαν αμέσως. Την ίδια ημέρα (21 Μαρτίου) άρχισαν και στην Πάτρα οι πρώτες αναταραχές και οι Τούρκοι κλείστηκαν στο κάστρο. Η Μονή και τα Καλάβρυτα χρησίμευαν ως αποθήκη εφοδιασμού του στρατοπέδου που είχε σχηματιστεί στη Μονή Ομπλού.
Την 23 Μαρτίου, σύμφωνα με επιστολή που σώζεται, οι Κερνίκης Προκόπιος, Ασημ. και Δημήτρης Ζαΐμης και Ιωάννης Παπαδόπουλος ζητούν από τον ηγούμενο και τους πατέρες της Μονής να ξεκινήσουν την επομένη ζώα και “κοπέλια” με εφόδια για τον Ομπλό.
Σύμφωνα με μερικές πρωτεγενείς πηγές την 25 Μαρτίου 1821 έγινε τελετουργική θρησκευτική κήρυξη της Επανάστασης στη Μονή, όταν ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε τους συγκεντρωμένους επαναστάτες και ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης στο θόλο του ιστορικού Ναού της Αγίας Λαύρας.
Κατ’ άλλες πηγές η ίδια τελετή έγινε στις 23 Μαρτίου πάλι στην Αγία Λαύρα και κατ’ άλλους στην Πάτρα. Ιστορικοί του 20ού αιώνα θεωρούν ότι αυτό είναι θρύλος, βασισμένοι κυρίως στο ότι δεν αναφέρεται στα απομνημονεύματα του Π. Πατρών Γερμανού.
Ωστόσο σημειώνεται από ιστορικούς που ασχολήθηκαν με αυτά ότι τα απομνημονεύματα δεν είναι πλήρη και είχαν υποστεί κακή μεταχείριση πριν τη δημοσίευσή τους. Επίσης ίδιος ο Γερμανός δεν αναφέρει την παρουσία του σε άλλα σημαντικά συμβάντα όπως η εν Καλτεζαίς Συνέλευση (1821), η Συνέλευση της Επιδαύρου, το ταξίδι του στην Ιταλία κ.ά. ενώ πουθενά δεν αναφέρει ότι ετέλεσε οποιαδήποτε ιερουργεία στο διάστημα των ετών 1820-1823 που καλύπτει στα απομνημονεύματά του.
Λεπτομέρειες της δοξολογίας και ορκωμοσίας βρίσκονται στο έργο του Γάλλου φιλέλληνα Φρανσουά Πουκεβίλ, σε ομιλία του Αλέξανδρου Δεσποτόπουλου που ανέφερε δημοσίως και δημοσίευσε ότι ήταν παρών στην τελετή, σε επιτάφιο ομιλία του Καλλίνικου Καστόρχη (1789-1877) για τον αγωνιστή Χριστόδουλο Μελετόπουλο και στην αυτοβιογραφία του οπλαρχηγού Βασ. Πετιμεζά. Επίσης υπάρχει μια πρώιμη ζωγραφική απεικόνιση (1836) σκηνής ορκωμοσίας από Βαυαρό ζωγράφο βασισμένη σε διηγήσεις αγωνιστών, η οποία όμως αναφέρει ότι αυτό έγινε στη Βοστίτσα (Αίγιο). Τελετουργική κήρυξη της επανάστασης στη Μονή αναφέρεται και σε είδηση της εφημερίδας “Journal de Savoie” (φύλλο της 15-6-1821, ανταπόκριση από Βιέννη), χωρίς να αναφέρει ημερομηνία.
Κατά τον υποστηρικτή της άποψης περί μύθου Β. Κρεμμυδά, ο οποίος εξέτασε δημοσίευμα για μια ομιλία του Γερμανού την 8(20η) Μαρτίου 1821, ο αδερφός του Πουκεβίλ Hugues (Υγκ) που υπηρετούσε ως πρόξενος της Γαλλίας στην Πάτρα τον καιρό της Επανάστασης συνεργαζόταν με το Γερμανό ώστε να αποκαταστήσουν την τρωθείσα πολιτική επιρροή τους: ο Γερμανός έστελνε διαμαρτυρίες στον Άγγλο πρόξενο στην Πάτρα και ο Υγκ προωθούσε ειδήσεις που εξήραν τη συμβολή του Γερμανού στα πρόσφατα γεγονότα στην Γαλλική εφημερίδα “Le Constitutionnel” του Παρισιού. Στο φύλλο της 6ης Ιουνίου (νέο Ημερ.) 1821 γινόταν αναφορά σε επαναστατική ομιλία που εκφωνήθηκε από το Γερμανό στην Αγία Λαύρα στις 8 Μαρτίου (παλ. Ημερ.) ή 20 Μαρ. (νέο Ημερ.) 1821 και με την οποία καλούσε όλους τους συγκεντρωμένους σε επανάσταση.
Λίγα χρόνια αργότερα, στο βιβλίο που δημοσίευσε το 1824, “Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης” ο Φρανσουά Πουκεβίλ περιέγραφε με λεπτομέρειες (κατ’ ορισμένους φανταστικές) την έναρξη της επανάστασης στην Αγία Λαύρα μετά από δοξολογία και ύψωση του λαβάρου της επανάστασης από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Ο Β. Κρεμμυδάς δεν αποκλείει ότι κάποτε έγιναν ομιλίες από τον Γερμανό σε άλλες περιστάσεις[7]. Παρά τις περί θρύλου απόψεις ορισμένων ιστορικών, ο θρύλος διαδόθηκε καθώς συνέδεε τη γιορτή του Ευαγγελισμού με την Επανάσταση[8] και μέχρι πρόσφατα διδασκόταν στα σχολικά εγχειρίδια.
Κάποιες πρωτογενείς πηγές αναφέρουν επίσης ότι ο Γερμανός τέλεσε στην Αγία Λαύρα δοξολογία και ορκωμοσία στις 17 Μαρτίου, ημέρα εορτασμού του Αγίου Αλεξίου, πολιούχου των Καλαβρύτων. Πολλοί ιστορικοί επισημαίνουν το γεγονός ότι στα απομνημονεύματα του Γερμανού δεν υπάρχει καμία αναφορά σε τέτοιου είδους γεγονότα, παρ’ ότι οι ίδιοι εικάζουν συνεργασία του Γερμανού με τους αδελφούς Πουκεβίλ για τη δημιουργία μύθου.
Σύμφωνα με ιστορική πηγή οι συγκεντρωμένοι προεστοί της περιοχής, αφού είχαν αρνηθεί να ανταποκριθούν στη διαταγή των οθωμανικών αρχών μεταβούν στην Τρίπολη, “ἀπεφάσισαν νὰ μὴ δώσωσιν αἰτίαν τινά, ἀλλὰ ὣς πεφοβισμένοι νὰ παραμερίσωσιν εἰς ἀσφαλή μέρη”. Στην πραγματικότητα, μετά τις 17 Μαρτίου ο Γερμανός και οι προεστοί άρχισαν ενέργειες στρατολόγησης στα ορεινά χωριά της περιοχής Καλαβρύτων. Ο ίδιος ο Γερμανός, αφού απέφυγε να μεταβεί στην Τρίπολη, παρέμεινε στην Αγία Λαύρα παριστάνοντας τον άρρωστο έως και την 21 Μαρτίου. Μεταξύ 15 και 21 Μαρτίου έγιναν ορισμένες σποραδικές επιθέσεις κατά μεμονωμένων Τούρκων κυρίως στην περιοχή των Καλαβρύτων.
Τότε έγινε φανερή στους Τούρκους η επικείμενη επανάσταση και γι’ αυτό οι οπλαρχηγοί και προεστοί άρχισαν να κινούνται από τα «ασφαλή μέρη» μερικές ημέρες πριν την 25 Μαρτίου. Για παράδειγμα, ο Κωνσταντής Πετιμεζάς, που ήταν κρυμμένος στο Μέγα Σπήλαιο, κινήθηκε να ξεσηκώσει την επανάσταση προς το χωριό Μάζι στις Κατσάνες (σήμερα Δήμος Καλαβρύτων) περί την 20 ή 21 Μαρτίου. Στην Μονή Αγ. Λαύρας έγινε η τελετουργική κήρυξη της επανάστασης κατά την προκαθορισμένη ημερομηνία, την ημέρα του Ευαγγελισμού, όπως αναφέρει και ο αγωνιστής Βασίλης Πετιμεζάς.
Επισκεφθείτε το Μουσείο της Μονής και ξαναζήστε τη χιλιόχρονη ιστορία της. Καλλιτεχνήματα χάρμα οφθαλμών∙ πολύτιμοι θησαυροί ανυπολόγιστης εθνικής σημασίας∙ αφιερώματα της λαϊκής πίστης και εθνικά κειμήλια. Ανάμεσά τους, το ιερό Λάβαρο –η πρώτη σημαία του Ελληνικού Έθνους– τα όπλα των αγωνιστών του 1821, τα άμφια και η ποιμενική ράβδος του Αρχιεπισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, το αδαμαντοκόλλητο Ευαγγέλιο –δώρο της Αικατερίνης της Μεγάλης–, ο Επιτάφιος του 1754, η εικόνα του Αγίου Γεωργίου κεντημένη από την «Κοκόνα του Ρολογά», σημαντικά αντικείμενα λατρείας, καθώς και πλήθος εγγράφων χρονολογημένα από το 1688 έως το 1906.
Ξαποστάστε κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο –μνημείο της φύσης και αυτός– για λίγες στιγμές περισυλλογής, συγκίνησης και ευγνωμοσύνης για το ιερό τούτο Παλλάδιο της Ορθοδοξίας.
Πηγή:VisitGreece,Wikipaidia
Ακολουθήστε μας :
