Δημοσιεύθηκε: Σάββατο 6 / 6 / 2020 , 14:49 από
Του
κ. Σπυρίδωνος Ι. Καμπίτση,
Γενικού Γραμματέως του Συνδέσμου μας,
Ιεροψάλτου,
Στις 11 Ιουνίου, συμπληρώθηκαν πέντε έτη, από την ημέρα που
έφυγε για πάντα από κοντά μας, ο Θεολόγος Ερσωτέλος, διατελέσας επί
έξι συναπτά έτη (2008-2014) Πρόεδρος του Συνδέσμου μας (υπό την
προγενέστερη επωνυμία του) και ανακηρυχθείς ως Επίτιμος Πρόεδρός
μας (ολίγον προ της κοιμήσεώς του). Ο Θεολόγος υπήρξε μία από τις κορυφαίες ιεροψαλτικές
φυσιογνωμίες της εποχής, ένας ακάματος εργάτης του Ιερού Αναλογίου,
ένας δόκιμος ερμηνευτής και δάσκαλος της Βυζαντινής Εκκλησιαστικής
Μουσικής μας, αλλά, πάνω από όλα, ένας υπέροχος άνθρωπος·
υπόδειγμα εντίμου και ευσυνείδητου οικογενειάρχη, ευγενέστατος και
φιλικότατος προς όλους, ευθύς και ειλικρινής, ασυμβίβαστος, αλλά
σεβόμενος πάντοτε τις αντίθετες απόψεις, μακρόθυμος· και, προ πάντων,
λαμπρό παράδειγμα υπομονής και καρτερίας, αφού, μέχρι και την
κοίμησή του, ποτέ δεν διαμαρτυρήθηκε, ποτέ δεν παραπονέθηκε για τον
δικό του Γολγοθά, που «ανέβαινε» από το καλοκαίρι του 2009.
Ως ελάχιστο φόρο τιμής στην μνήμη του, αναδημοσιεύουμε το
άρθρο μας, με τίτλο «ΜΝΗΜΗ ΘΕΟΛΟΓΟΥ Μ. ΕΡΣΩΤΕΛΟΥ», όπως
τούτο είχε δημοσιευθεί στο υπ’ αριθ. 379 φύλλο των «Ιεροψαλτικών
Νέων» (Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2014), με απαραίτητες
διευκρινιστικές υποσημειώσεις, όπου αυτό κρίθηκε αναγκαίο :
««Δίκαιος … ἐὰν φθάσῃ τελευτῆσαι, ἐν ἀναπαύσει ἔσται· γῆρας γὰρ τίμιον
οὐ τὸ πολυχρόνιον οὐδὲ ἀριθμῷ ὲτῶν μεμέτρηται· πολιὰ δέ ἐστι φρόνησις
ἀνθρώποις καὶ ἡλικία γήρως βίος ἀκηλίδωτος … Τελειωθεὶς ἐν ὀλίγῳ
ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς, ἀρεστὴ γὰρ ἦν Κυρίῳ ἡ ψυχὴ αὐτοῦ …»
(Σοφίας Σολομώντος κεφ. δ΄ 7 – 9, 13 – 14)
Το πρωί της Τετάρτης 11 Ιουνίου 2014, «ἐξεπλήρωσε τὸ κοινὸν χρέος» του
βίου σε ηλικία 69 ετών, ύστερα από πενταετή σκληρή και γενναία μάχη με
την επάρατη νόσο, μία από τις κορυφαίες ψαλτικές φυσιογνωμίες της
σύγχρονης εποχής, ο σεβαστός και αγαπητός Επίτιμος Πρόεδρος του
Συνδέσμου μας, διατελέσας Πρόεδρός μας επί έξι συναπτά έτη (2008 –
2014), και Πρωτοψάλτης, Θεολόγος Μ. Ερσωτέλος, αφήνοντας ένα κενό
όντως δυσαναπλήρωτο.
Με βαθιά λύπη, η οικογένειά του, οι φίλοι, μαθητές και συνεργάτες
του, τον αποχαιρετίσαμε την επομένη, Πέμπτη 12 Ιουνίου 2014, στον
κατάμεστο Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίων Πάντων Καλλιθέας Αττικής,
τελευταίο σταθμό της πολυετούς και καλλίκαρπης ιεροψαλτικής
διακονίας του, όπου και εψάλη η Εξόδιος Ακολουθία, προεξάρχοντος του
Σεβ. Μητροπολίτου Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου, προσωπικού φίλου του
αειμνήστου, συγχοροστατούντος του Πανιερ. Μητροπολίτου Μαραθώνος
κ. Μελίτωνος (1), ως εκπροσώπου του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου
Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου Β΄, και, ακολούθως, τον
συνοδεύσαμε στην τελευταία κατοικία του, στο Α΄ Κοιμητήριο Δήμου
Αθηναίων (2).
Η αποτίμηση της προσφοράς και του έργου του αειμνήστου
Θεολόγου, όπως και η σκιαγράφηση της προσωπικότητάς του, όσο και αν
φαντάζει δύσκολο να επιχειρηθεί μέσα σε λίγες γραμμές, αποτελεί
καθήκον επιβεβλημένο για εμάς, που, τα τελευταία τουλάχιστον έξι έτη
του επιγείου βίου του, τον ζήσαμε από κοντά σαν άνθρωπο, Πρόεδρό μας
και συνάδελφό μας στο Ιερό Αναλόγιο, τον θαυμάσαμε για τις αρετές του,
ιδιαίτερα δε για την καρτερία και την γενναιότητα ψυχής, με την οποία
αγωνίστηκε «μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς» (εκ του Ιδιομέλου των
Αποστίχων του Απ. Παύλου «Τὰ κατὰ πόλιν δεσμὰ …») στην σκληρή μάχη
με την επάρατη νόσο, και τον αγαπήσαμε σαν άνθρωπό μας.
Διότι ο Θεολόγος υπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος. Γεννημένος
στην Άντισσα της Λέσβου στις 13 Μαΐου 1945, μέλος μιας ευσεβούς και
φιλοχρίστου οικογενείας, στην οποία δέσποζε η μορφή του αοιδίμου
Πατρός του, Ιερέως Μιχαήλ Ερσωτέλου, και προικισμένος με σπάνιο ήθος,
ευγένεια ψυχής και απόλυτο σεβασμό για τους συνανθρώπους του,
διακρίθηκε για την αγνή πίστη του προς τον Θεό και αγάπησε, όσο λίγοι,
την Εκκλησία και την Βυζαντινή Μουσική μας. Δεν είναι δε υπερβολή να
λεχθεί, ότι η ψαλμική ρήση «ᾄσω τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ
μου, ἕως ὑπάρχω» (Ψαλμός ΡΓ΄ (103), 33) αποτελούσε τρόπο ζωής για
εκείνον.
Ευθύς και ειλικρινής, ομιλούσε πάντοτε την γλώσσα της αλήθειας.
Ασυμβίβαστος, όταν θεωρούσε ότι έχει δίκαιο σε ένα ορισμένο ζήτημα·
μπορεί να διαφωνούσε με κάποιον συνομιλητή του, αλλά σεβόταν
απεριόριστα την αντίθετη γνώμη. Μακρόθυμος· μπορεί να πικραινόταν
ενίοτε από την συμπεριφορά συνανθρώπων του, αλλά ποτέ δεν
παρασυρόταν σε αρνητικές σκέψεις. Και το κυριότερο, που καταδεικνύει,
κατά την γνώμη μας, το μεγαλείο της ψυχής του : μέχρι το τέλος της ζωής
του, ποτέ δεν διαμαρτυρήθηκε, ποτέ δεν παραπονέθηκε για τον
προσωπικό του Γολγοθά, που ανέβαινε τα τελευταία πέντε έτη.
Υπήρξε πραγματικό υπόδειγμα εντίμου και ευσυνειδήτου
οικογενειάρχου. Νυμφευμένος με την δόκιμη Αγιογράφο κ. Καλλιόπη
(Καλλίτσα), το γένος Μαργιωρή, απέκτησαν δύο υπέροχα παιδιά, τον
Μιχάλη και τον Νικόλα, τα οποία ανέθρεψαν με τα χριστιανικά ιδεώδη
και παρέδωσαν στην κοινωνία ως εξαίρετους ανθρώπους και
επιστήμονες. Παιδιά, για τα οποία απόλυτα δίκαια καμάρωνε μέχρι
τέλους του βίου του.
Στην Προεδρία του Συνδέσμου μας, αναδείχθηκε άξιος διάδοχος
αξίων ανδρών, όπως, ενδεικτικά, των αειμνήστων Αντωνίου Μπελούση
(3), Διονυσίου Κλαμαριά (4), Γεωργίου Σύρκα (5), Παναγιώτη Μαρούλη (6)
και Χρήστου Χατζηνικολάου (7), καθώς και όσων ηγήθηκαν του
συλλογικού μας οργάνου στην υπερεκατονταετή ιστορική διαδρομή του.
Αγωνίστηκε δυναμικά για την αναγνώριση της σπουδαιότητας και
αναγκαιότητας του Ιεροψάλτη στην ζωή της Εκκλησίας και για την
ικανοποίηση δικαίων αιτημάτων της ιεροψαλτικής οικογένειας. Στάθηκε
αρωγός σε οποιονδήποτε συνάδελφό μας ζήτησε δικαιολογημένα την
υποστήριξη του Συνδέσμου. Συνέδεσε το όνομά του. ως Προέδρου, μεταξύ
άλλων και με την δημιουργία της επίσημης ιστοσελίδας του Συνδέσμου
μας στο Διαδίκτυο «pasier», πάντοτε με την πολύτιμη βοήθεια του Νικόλα
του, Διδάκτορος Πληροφορικής, αγαπημένου μας φίλου και εξαίρετου
ισοκράτου (8).
Υπήρξε ο απόλυτα συνεπής Δάσκαλος και Χοράρχης μας σε όλες
τις εκδηλώσεις, που συμμετείχε ο Σύνδεσμός μας κατά τα έτη της
Προεδρίας του. Αλησμόνητες σε όλους όσοι συμμετείχαμε στην Χορωδία,
θα μείνουν ιδίως οι άρτιες από κάθε άποψη ερμηνείες Ύμνων του
Πεντηκοσταρίου (εκδήλωση προς τιμήν του Πανεπιστημιακού Δασκάλου
κ. Παύλου Τούτουζα στον Άγιο Δημήτριο Ορχομενού Βοιωτίας την
Κυριακή 1 Ιουνίου 2008) και του Τριωδίου και της Αγίας και Μεγάλης
Τεσσαρακοστής (εκδήλωση προς τιμήν του αειμνήστου Επιτίμου
Προέδρου της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος (ΟΜ.Σ.Ι.Ε.)
και του Συνδέσμου μας, Χρήστου Χατζηνικολάου στον Καθεδρικό Ιερό
Ναό Αγίας Τριάδος Πειραιώς, το Σάββατο 2 Απριλίου 2011).
Αγάπησε τον Σύνδεσμό μας ο Θεολόγος. Και τον έθετε ως μία από
τις πρώτες προτεραιότητες στην καθημερινή ζωή του. Αγωνιούσε,
συνεχώς, για το μέλλον του, ιδιαίτερα όταν η παγκόσμια οικονομική
κρίση «χτύπησε» και την πόρτα της Ελλάδας. Μόνη λύση, πίστευε, η
συσπείρωση όλων των συναδέλφων γύρω από τον Σύνδεσμο. Μεστά και
γεμάτα παλμό, τα σχετικά άρθρα του στις σελίδες των «Ιεροψαλτικών
Νέων». Και η αγωνία του έκδηλη, την οποία έσπευδε να μοιρασθεί με τους
στενούς συνεργάτες του, ακόμα κι όταν η υγεία του είχε πια επιβαρυνθεί.
Τα λοιπά περί του βίου και της πολιτείας του είναι λίγο έως πολύ
γνωστά, οφείλουμε, ωστόσο, να τα παραθέσουμε με κάθε δυνατή
συντομία.
Από πολύ μικρή ηλικία, άρχισε να λαμβάνει μαθήματα Βυζαντινής
Εκκλησιαστικής Μουσικής από τον εγκρατέστατο και καλλιφωνότατο
Πρωτοψάλτη Μυτιλήνης, Μιχαήλ Καρύκα. Αργότερα, ερχόμενος στην
Αθήνα για ανώτερες σπουδές (υπήρξε τεχνολόγος τηλεπικοινωνιολόγος
μηχανικός του ΟΤΕ, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε, και επί 25ετία
καθηγητής, μεταξύ άλλων, στο Εκπαιδευτικό Κέντρο του ιδίου
οργανισμού), παρακολούθησε με υποτροφία μαθήματα Βυζαντινής
Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, με Διδασκάλους τους αειμνήστους
Σπυρίδωνα Περιστέρη (9), Πρωτοψάλτη του Καθεδρικού Ιερού Ναού
Αθηνών, και Ιωάννη Μαργαζιώτη (10). Μαθήτευσε, επίσης, κοντά στους
αειμνήστους Χρήστο Χατζηνικολάου και Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου τον
Φωκαέα (11), και, εν τέλει, έλαβε Πτυχίο και Δίπλωμα Βυζαντινής
Μουσικής με γενικό βαθμό άριστα παμψηφεί. Προϊόντος του χρόνου,
συνεργάσθηκε με περιώνυμους Διδασκάλους και Πρωτοψάλτες, όπως τον
αείμνηστο Άρχοντα Χρύσανθο Θεοδοσόπουλο (12), τον αείμνηστο
Εμμανουήλ Χατζημάρκο (13) και τους κ. κ. Αθανάσιο Πέττα, Γεώργιο
Λαμπρόπουλο, Δημήτριο Ιωαννίδη (14) και Κων/νο Μάρκο, από τους
οποίους διδάχθηκε όλους τους άγραφους κανόνες ύφους και ερμηνείας
της Ψαλτικής Τέχνης.
Από την ηλικία των 11 ετών, και για 58 ολόκληρα έτη, έψαλε
αδιάκοπα, υμνολογώντας τον Ύψιστο. Διακρίθηκε για την εξαιρετική
καλλιφωνία του και την προσήλωσή του στην πατρώα Βυζαντινή
Μουσική, ελκύοντας πολλούς νέους στην εκμάθηση της Εκκλησιαστικής
Μουσικής μας και κερδίζοντας επάξια τον σεβασμό όλων των ομοτέχνων
του. Ξεκίνησε ως αριστερός ιεροψάλτης στον Ιερό Ναό της γενέτειράς του.
Στην Αθήνα, έψαλε αρχικά ως Λαμπαδάριος στην Ιερά Μονή Ασωμάτων
Πετράκη, με Πρωτοψάλτη τον αείμνηστο Σωκράτη Βενάρδο (15), και στην
συνέχεια ως Πρωτοψάλτης σε διάφορους Ιερούς Ναούς (επισημαίνουμε
ιδιαίτερα τους Ιερούς Ναούς Αγίου Ιωάννου Γαργαρέττας, Αγίου
Νικολάου Φιλοπάππου και Παμμεγίστων Ταξιαρχών – Παναγίας
Γρηγορούσης Πύλης Αγοράς), με τελευταίο σταθμό της διακονίας του,
από τον Μάρτιο του 2006 και επί οκταετία, τον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίων
Πάντων Καλλιθέας.
Μεταλαμπάδευσε τις μουσικές γνώσεις του, διδάσκοντας την
Βυζαντινή Μουσική μας σε ενοριακούς κύκλους όλων σχεδόν των Ιερών
Ναών της διακονίας του και αναδεικνύοντας μαθητές του σε άξιους
ιεροψάλτες, ενώ δίδαξε και στο Ωδεία «Κασσιανή Αλεξοπούλου» των
Αμπελοκήπων και στο Ωδείο Νέου Φαλήρου.
Ως Χοράρχης, εκτός του πολύτιμου έργου που προσέφερε στον
Σύνδεσμό μας, προετοίμασε και διηύθυνε Βυζαντινούς Χορούς σε
συναυλίες στο γνωστό κινηματοθέατρο «ΠΑΛΛΑΣ», στο
Ελληνογερμανικό Ινστιτούτο, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και σε
Ιερούς Ναούς, με μεγάλη επιτυχία. Συνεργάσθηκε, επίσης, ευδοκίμως και
επί εικοσιπενταετία, με τον καλλίφωνο Άρχοντα Μουσικοδιδάσκαλο της
Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας και Πρωτοψάλτη κ. Θεόδωρο Βασιλικό,
στην χορωδία του οποίου συμμετείχε σε πολλές συναυλίες στην Ελλάδα
και το εξωτερικό.
Υπηρετώντας, παράλληλα, και την ΟΜ.Σ.Ι.Ε., από νευραλγικές
θέσεις, επιμελούνταν και παρουσίαζε, επί διετία, μαζί με τον αείμνηστο
Χρήστο Χατζηνικολάου, την εβδομαδιαία ημίωρη εκπομπή της
Ομοσπονδίας «Η Εκκλησία και οι Ιεροψάλτες», που μεταδιδόταν από την
συχνότητα του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Επανειλημμένα δε, φιλοξενήθηκε σε εκπομπές τηλεοπτικών και
ραδιοφωνικών σταθμών.
Για την όλη προσφορά του στην πατρώα Βυζαντινή Εκκλησιαστική
μας Μουσική έλαβε τις προσήκουσες τιμητικές διακρίσεις. Τόσο από την
επίσημη Εκκλησία (ξεχωρίζουμε το Τιμητικό Παράσημο από το
Εκκλησιαστικό Λύκειο Αθηνών, διά χειρών του μακαριστού
Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Χριστοδούλου), όσο και από την Πολιτεία
(Τιμητικό Δίπλωμα και Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης κ. ά.)
και, κυρίως, τους συναδέλφους του (Τιμητικό Δίπλωμα ΟΜ.Σ.Ι.Ε.).
Αυτός, λοιπόν, ήταν ο Θεολόγος Ερσωτέλος. Δίκαιος, ευσεβής,
αγωνιστής μέχρι τέλους, συνεπής στις απόψεις του, μεγαλόθυμος.
Εξαίρετος Ιεροψάλτης και Χοράρχης, ύμνησε μέχρι τέλους του βίου του
τον Ύψιστο· είμαστε δε βέβαιοι ότι ήδη ίσταται ενώπιον του Θρόνου της
δόξας Του και εξακολουθεί να Τον υμνεί «μετὰ τῶν Ἀγγέλων τῶν Ἁγίων»
(Μρκ. η΄ 38) και των προαπελθόντων μεγάλων Πρωτοψαλτών,
Λαμπαδαρίων και Διδασκάλων της πατρώας Εκκλησιαστικής Μουσικής
μας. Αγαπητός και σεβαστός από όλους μας συνάδελφος. Άνθρωπος,
κατά κυριολεξία, που άφησε το δικό του στίγμα σαν Πρόεδρος του
Συνδέσμου μας.
Και εμείς, ιδιαίτερα όσοι τον ζήσαμε και συνεργαστήκαμε μαζί του,
τον ευχαριστούμε για την προσφορά του και για όσα μας δίδαξε και
υποσχόμαστε ότι δεν πρόκειται να τον ξεχάσουμε ποτέ.
Ας επιτραπεί και σε εμένα, τον γράφοντα, να του εκφράσω την
παντοτινή ευγνωμοσύνη μου, που με επέλεξε για στενό συνεργάτη και
φίλο του κατά την τελευταία εξαετία, όπως και για τις πολύτιμες
συμβουλές που, κατά καιρούς, μου έδωσε.
«Θεολόγου τοῦ ἀειμνήστου Προέδρου, φίλου καὶ συναδέλφου ἡμῶν,
αἰωνία ἡ μνήμη».-
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ :
(1) † 24 Δεκεμβρίου 2016.
(2) Από το καλοκαίρι του 2017, ο Θεολόγος αναπαύεται στην αγαπημένη
του γενέτειρα, την Άντισσα Λέσβου.
(3) † 25 Μαρτίου 1988.
(4) † 1993.
(5) † 17 Οκτωβρίου 2003.
(6) † 25 Απριλίου 2012.
(7) † 11 Δεκεμβρίου 2010.
(8) Διαπρέποντος από ετών, ως διδάσκοντος, σε έγκριτα πανεπιστημιακά
ιδρύματα της Μεγάλης Βρετανίας (αρχικά στο University of Bedfordshire
και, εν συνεχεία, στο University of Wolverhampton).
(9) † 14 Σεπτεμβρίου 1998.
(10) † 12 Οκτωβρίου 1983.
(11) † 7 Οκτωβρίου 1985.
(12) † 24 Σεπτεμβρίου 1988.
(13) † 24 Φεβρουαρίου 2013.
(14) † 5 Αυγούστου 2017.
(15) † 12 Μαΐου 1983.
Πηγή : psaltesattikis.gr
